Η Παραβολή του Ασώτου

Όλοι την ξέρουμε ως Παραβολή του Ασώτου. Δεν ξέρω όμως αν έχετε σκεφτεί, ότι το δραματικό πρόσωπο σε αυτή την παραβολή του Κυρίου, δεν είναι ο άσωτος υιός, αλλά ο πρεσβύτερος. Ας τα πάρουμε όμως απ’ την αρχή: Ο μικρός γυιός της παραβολής, αφού σπατάλησε την Πατρική περιουσία, «ζων ασώτως», έμεινε φτωχός. Δηλαδή υπαρξιακά φτωχός. Ζούσε μια υπαρξιακή κενότητα και μη βρίσκοντας πουθενά αλλού εσωτερική πληρότητα και ευτυχία, θυμήθηκε τον Πατέρα του και γύρισε πίσω να Τον βρεί. Η Πατρική αγάπη, όταν μάλιστα κάποιος την έχει ζήσει, όπως ο άσωτος, είναι κάτι ουσιαστικό που δεν σβήνει.  Είναι η ασυνείδητη αγαπητική «Εικόνα του Πατρός», καλά εντυπωμένη στα ασυνείδητα βάθη του υιού και τη γνώριζε καλά ο βαθύτερος μη συνειδητός, αλλά πραγματικός εαυτός του. Αυτή η εικόνα, η «ουσία του Πατρός» τον κράτησε ζωντανό και η ηθελημένη εξορία του δεν επέφερε σε αυτόν τον πνευματικό θάνατο. Έτσι μετά την ματαίωση των «επιδιώξεων της σαρκός», ήταν πιό εύκολο για τον άσωτο να αφαιθεί δίχως προϋποθέσεις στη Θεία Αγάπη. Άλλωστε ο Χριστός το είχε τονίσει: «Οι πόρνες και οι τελώνες θα σας οδηγήσουν στη Βασιλεία των Ουρανών». Και ποιοί είναι αυτοί; Είναι οι διάφοροι «άσωτοι υιοί» που νιώθουν αποτυχημένοι και εξουθενωμένοι, που έχουν κενώσει τον εαυτό τους και αφήνουν τα περιθώρια στο Χριστό να τους αναμορφώσει και να γεμίσει την ύπαρξή τους. Θα μπορούσε η παραβολή να τελειώσει εδώ, αλλά ο Χριστός συνεχίζει, οχι τυχαία. Βάζει στο σκηνικό της παραβολής έναν ακόμη γυιό, τον πρεσβύτερο. Αυτός ο μεγαλύτερος γυιός έμενε κοντά στον Πατέρα, ήταν υπάκουος και εργαζόταν πιστά στην περιουσία του. Δεν εγκατέλειψε την πατρική εστία όπως ο αδερφός του, αλλά όταν τον είδε να επιστρέφει και τον Πατέρα να τον υποδέχεται με χαρά και να σφάζει για χάρη του «το μόσχο το σιτευτό», δεν χάρηκε καθόλου, ζήλεψε πολύ τον αδερφό του και εναντιώθηκε στον Πατέρα. Γιατί όμως συνέβει αυτό; O Πρεσβύτερος υιός είναι θρήσκος, άνθρωπος του καθήκοντος που ποτέ όμως δεν ένιωσε αυτόν τον εκστατικό έρωτα για το Θεό και παρεξηγεί, οχι από κακία, αλλά διότι δεν γνωρίζει το βίωμα του αδερφού του. Παρεξηγεί έτσι τον αδερφό του και τα βάζει με τον πατέρα. Ζει με επιφανειακή συμμόρφωση στον οίκο του Πατέρα. Υπηρετεί τον Πατέρα ως πιστός δούλος, αλλά δεν τον αγαπά. Το βαθύτερο μέρος του εαυτού του, το μη συνειδητό, δεν συγκατανεύει στις προθέσεις του Πατρός, διότι δεν γνωρίζει τον Πατέρα. Ο Πρεσβύτερος γυιός είχε απωθήσει τις επιθυμίες του, είχε μέσα του ανεκπλήρωτους πόθους και καημούς, για τους οποίους δεν μίλησε ποτέ στον Πατέρα. Δεν τόλμησε να Του ομολογήσει τα «θέλω» του. Έμεινε οχυρωμένος πίσω από ένα αδιαπέραστο ναρκισιστικό εγώ και έναν ψεύτικο ιδεατό εαυτό, που δεν ήθελε να αποκαλύψει στον Πατέρα αλλά και στο ίδιο τον εαυτό του. Ο Πρεσβύτερος γυιός προτίμησε να αποθήσει τις ορμές του και όχι να τις ομολογήσει και να τις μεταμορφώσει. Η συμπεριφορά του είναι φαρισαϊκή. Στην παραβολή έχουμε ουσιαστικά δυό ασώτους. Η διαφορά τους είναι, πως ο ένας, «που έζησε έκλυτο βίο» έλκεται από την αγάπη του Πατέρα και αφήνεται σε αυτόν, ενω ο άλλος, «ο ηθικός», αλλά δίχως καθαρή καρδιά και νου, δεν αντιλαμβάνεται, δεν εννοεί αυτή την Αγάπη. Η Ιδεατή εικόνα που έχει φτιάξει ξαφνικά καταρέει και βγαίνουν στην επιφάνεια όλα εκείνα τα αποθημένα πάθη σαν ζήλεια και μίσος έναντι του αδερφού του και του Θεού Πατέρα. Ο Πρεσβύτερος είναι το δραματικό πρόσωπο αυτής της παραβολής. Δεν καταδικάζουμε βέβαια τον Πρεσβύτερο Υιό, το αντίθετο, μέσα από αυτή την παραβολή φαίνεται η ευκαιρία που του δίνεται από τον Πατέρα για να κάνει ουσιαστικό βήμα προς τον εαυτό του και την αυτογνωσία του. Το ότι μένει πιστός τόσα χρόνια στον Πατέρα είναι πολύ σημαντικό και γι’ αυτό η Θεία πρόνοια τον φέρνει απέναντι στο περιστατικό με τον αδερφό του, για να συνειδητοποιήσει διάφορα τρωτά σημεία του εαυτού του και να τα αναμορφώσει, ζώντας έτσι αυθεντικά και ουσιαστικά τη σχέση του με τον Πατέρα. Είναι ανάγκη να επιστρέψει και αυτός στον Πατέρα κι ας είναι «κοντά του». Να πενθήσει τον Ιδεατό, φαντασιωσικό εαυτό του,  να θρηνήσει αυτό που δεν κατάφερε να γίνει και να έρθει σε μετάνοια. Ο δρόμος του μπορεί να είναι πιό δύσκολος απ’ εκείνον του άσωτου αδελφού του.. Χρόνης Μούτσης