Σχόλια στο Ευαγγέλιο της Κυριακής

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ (Ιωάν.Θ΄,1-38)

          Μέσα στο ανέσπερο φως που ανέτειλε από τον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου τη νύκτα της Αναστάσεως, ώστε να πλημμυρίσουν με φως τα πάντα- «ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια»– είδαμε τον Κύριο να περιοδεύει και να συνομιλεί με όλους, ακόμα και τους πιο ταπεινούς και καταφρονεμένους, να θεραπεύει ασθένειες, ψυχικές και σωματικές. Η Εκκλησία μας αφιερώνει την Ε΄ Κυριακή μετά το Πάσχα στο θαύμα της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, για να φανεί η φωτιστική ενέργεια του Χριστού, που, εξ αρχής ήταν το φως των ανθρώπων, «ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον». Επειδή, όμως, το σκοτάδι συχνά  μας απειλεί, ή και κυριαρχεί στη ζωή μας, μας δίνεται η ευκαιρία να φωτιστούμε κι εμείς με τις σωτήριες ανταύγειες των λόγων και της ζωής του Κυρίου.

«Ενίψατο και ήλθε βλέπων»

Η αφορμή γι’ αυτό το θαύμα, δόθηκε από συζήτηση του Ιησού με τους Φαρισαίους, κατά την οποία τους είπε ότι, πριν να γεννηθεί ο Αβραάμ, υπήρχε Εκείνος. Καθώς, λοιπόν, περιδιαβαίνει στα Ιεροσόλυμα με τους μαθητές Του, βλέπουν ένα τυφλό εκ γενετής. Οι μαθητές ρωτούν αν έφταιξε αυτός ή οι γονείς του, ώστε να γεννηθεί τυφλός. Η απορία τους ήταν πολύ λογική, καθώς, στο περιβάλλον τους υπήρχε η αντίληψη της τιμωρίας των παιδιών εξαιτίας των γονιών ή των προγόνων τους. Άλλωστε, η σύνδεση της ασθένειας με την αμαρτία δεν είναι ασυνήθιστη  στην Αγία Γραφή, καθώς και σε Πατέρες της Εκκλησίας. Απαντώντας ο Ιησούς ξεκαθαρίζει ότι, ούτε ο τυφλός αμάρτησε, ούτε οι γονείς του, αλλά, με τη θεραπεία του θα φανερωθούν τα έργα του Θεού. Στο σημείο αυτό, ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, επικαλούμενος πολλά αγιογραφικά παραδείγματα, διευκρινίζει ωραία ότι, δε σχεδίασε ο Θεός την τύφλωση αυτού του ανθρώπου, αλλά, ως αποτέλεσμα της θεραπείας του προέκυψε η δόξα του Θεού. Γι’ αυτό, βεβαίως, ήρθε και ο Κύριος στη γη, καθώς, βλέποντάς Τον οι άνθρωποι πιστεύουν, ενώ, στη μέλλουσα ζωή, δε θα υπάρχει η ανάγκη της πίστης, αφού όλοι θα βλέπουμε το Θεό. Στη συνέχεια, ο Χριστός θεραπεύει τον τυφλό επιχρίοντας τα μάτια του με πηλό και στέλνοντάς τον να πλυθεί την Κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Ο ίδιος Πατέρας βλέπει εδώ τη δημιουργία του Αδάμ και την εμφύσηση της ψυχής στο σώμα, στη δε Σιλωάμ, το συμβολισμό του Βαπτίσματος και της  σωτηρίας των ανθρώπων.

Απιστία και πίστη

Πώς αντιδρούν, όμως, οι άνθρωποι, στα θαύματα του Θεού; Στην περικοπή βλέπουμε, κατ’ αρχήν, τους γείτονες του τυφλού να είναι διχασμένοι. Κι ενώ τον βλέπουν  θεραπευμένο, πολλοί απ’ αυτούς αδυνατούν να το πιστέψουν. Και, προπαντός, αμφισβητούν τη θεραπεία από το Χριστό. Ακολουθούν οι γνωστοί μας Φαρισαίοι.  Είναι εντυπωσιακό ότι  το μεγαλύτερο μέρος της ευαγγελικής περικοπής καταλαμβάνει η εξονυχιστική ανάκριση, στην οποία υποβάλλουν τον πρώην τυφλό και τους γονείς του, τους οποίους απειλούν και τρομοκρατούν. Κακοπροαίρετοι, με καρδιά «πέτρινη» και νου σκοτισμένο, παθιασμένοι εναντίον του Χριστού, περιχαρακώνονται στα τείχη της εγωπάθειας και του φανατισμού τους, συκοφαντώντας τον, μάλιστα, και υβρίζοντάς Τον. Με την  αμετανοησία τους γίνονται αυτοκατάκριτοι, αμαρτάνοντας εν γνώσει τους, «οδηγοί τυφλοί», στο δρόμο της απώλειας της αιώνιας ζωής. Τέλος, ο τυφλός προβάλλει ως παράδειγμα αντίστασης στο κατεστημένο των ισχυρών και «σοφών». Αφού πρώτα εμπιστεύεται και υπακούει στο Χριστό, χωρίς να τον βλέπει, όταν θεραπεύεται, απορρίπτει με θάρρος όλα τα επιχειρήματα της σοφιστικής των Δασκάλων του Νόμου, με αποτέλεσμα, να εισπράξει το διωγμό του από τη συναγωγή. Να γνωρίσει, όμως, το Χριστό και το πνευματικό φως Του, όταν  του αυτοποκαλύπτεται-«ο λαλών μετά σου εκείνος εστίν». Οπότε, αυθόρμητα ομολόγησε την πίστη του και τον προσκύνησε, ως Υιό του Θεού!

Προς το υπέρλαμπρο φως

Είδαμε πόσες αντιδράσεις προκαλεί ένα θαύμα, ενώ, ο Ιησούς ενεργεί «αθόρυβα», διακριτικά. Το ζήτημα, βεβαίως, του ανθρώπινου πόνου και των θλίψεων σε τούτη τη μάταιη ζωή, γνωστό από την εποχή του Ιώβ, αποτελεί μυστήριο μεγάλο, πανανθρώπινο, διαχρονικό. Χρειάζεται, όμως, πολλή περίσκεψη, ώστε να «αναγνωστεί» σωστά και, μάλιστα, στο πνεύμα της  παιδαγωγίας του Θεού. Εκείνο που πρέπει να προσέξουμε, δεν είναι τα εντυπωσιακά θαύματα, όπως οι θεραπείες σωματικών ασθενειών. Βεβαίως, είναι λογικό να τις θέλουμε αυτές και να τις επιζητούμε, πολλές φορές, μάλιστα, με επιμονή. Ίσως και με αγωνία. Βλέπουμε, όμως, ότι ο Κύριος στρέφει την προσοχή μας στη θέα της αιωνιότητας και στη θεραπεία της ψυχής. Καθώς λέει ο υμνογράφος προς Εκείνον, «διπλούς ωράθης επί γης δι’ αγαθότητα, διπλάς και τας ιάσεις εχορήγεις. Ου μόνον γαρ του σώματος οφθαλμούς διήνοιξας, του από μήτρας πηρωθέντος, αλλά και τους της ψυχής» (Δοξαστικό Κυριακής). Η περίπτωση, λοιπόν, της θεραπείας του τυφλού, πέρα από συμβολισμούς, παραλληλισμούς και γενικεύσεις, μας ωθεί να στρέψουμε τη σκέψη μας και στην πιθανότητα της προσωπικής μας πνευματικής τύφλωσης. Πράγμα που σημαίνει, να πορευτούμε στο δύσκολο δρόμο της εσωτερικής αναζήτησης, της νήψης της Ορθόδοξης πνευματικότητας και ψυχοθεραπείας. Καθώς, στην εποχή μας, μια έντονη και αλλόκοτη «εσωτερικότητα» επιδιώκεται σε κινήσεις και ρεύματα του Αποκρυφισμού, ο δρόμος των Πατέρων, της εκκλησιαστικής λατρείας, μέσα στην αύρα του Πνεύματος, οδηγεί με ασφάλεια στην κάθαρση και τον  πραγματικό φωτισμό της ψυχής. Στην αναστάσιμη ειρήνη και  χαρά του Νυμφώνος  Χριστού. Ας τον ακολουθήσομε, όπως ο υμνογράφος: «Της ψυχής τα όμματα πεπηρωμένος, σοι Χριστέ προσέρχομαι, ως ο Τυφλός εκ γενετής, εν μετανοία κραυγάζων σοι. Συ  των εν σκότει, το φως το υπέρλαμπρον» (Κοντάκιο Κυριακής).  

Ν. Σ.