Ο Άγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός

Μπαίνοντας ο Δεκέμβριος-ο πρώτος μήνας του Χειμώνα-  φέρνει μαζί του τις εορτές μιας πλειάδας μεγάλων και λαοφιλών Αγίων. Ιδιαίτερα χαραγμένο στη λαϊκή μας Παράδοση είναι το τριήμερο με τα «Νικολοβάρβαρα», συνδεδεμένο με τις αλλαγές του καιρού, πράγμα που μαρτυρούν και πάμπολλες παροιμίες, στίχοι, εκφράσεις σαν και τούτες:

-«Τ’ Αγιονικολοβάρβαρα, ή βρέχει, ή χιονίζει».

– «Αγιά Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απηλοήθη: Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στο μύλο, τι Άγιο Νικόλας έρχεται, τα χιόνια φορτωμένος!»

          Θα εστιάσουμε λοιπόν το ενδιαφέρον μας στον πολιούχο μας Άγιο, που οι κάτοικοι της περιοχής απεριόριστα σέβονται και πολυτρόπως τιμούν. Μέσα από σύντομα βιογραφικά στοιχεία μπορούμε να θαυμάσομε τη χαριτωμένη προσωπικότητα και το πλουσιότατο έργο του, εξαιτίας των οποίων δικαίως απολαμβάνει πολύ μεγάλες τιμές, σ’ Ανατολή και Δύση.

Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε το 270 μ. Χ. στα Πάταρα της Λυκίας- μια ιστορική περιοχή στο νοτιοδυτικό άκρο της  Μικράς Ασίας- από γονείς πλούσιους και ευσεβείς και έτυχε επιμελημένης μόρφωσης. Κατά την πρωτοχριστιανική εποχή τα Μύρα αποτελούσαν μητρόπολη με πάνω από τριάντα επισκοπές. Ποιος θα φανταζότανε ότι τούτος ο  τόπος, με τον ποταμό Μύρο,  θα δοξαζότανε τόσο πολύ από έναν ταπεινότατο άγιο; Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας, που τη διέθεσε στους αναγκεμένους και φτωχούς. Από πολύ νωρίς είχε αφιερωθεί στο Θεό. Πραγματοποίησε ένα  ιερό προσκύνημα στους Αγίους Τόπους και κατά το ταξίδι το πλοίο κινδύνεψε από σφοδρή θαλασσοταραχή. Με την προσευχή του Αγίου σώθηκαν όλοι και δοξολογούσαν το Θεό. Μετά την επιστροφή του χειροτονήθηκε ιερέας. Σε μια ταραγμένη εποχή, με την ειδωλολατρία να οργιάζει και το λαό να δυστυχεί, ο Νικόλαος όντως αποδείχτηκε φίλος του λαού, θεραπεύοντας τις υλικές, κοινωνικές και πνευματικές του ανάγκες.

 Όταν απεβίωσε ο Αρχιεπίσκοπος Μύρων, οι επίσκοποι τον επέλεξαν στη θέση του. Τότε πια τα «μύρα» της αγάπης του ευωδίασαν παντού. Ανέπτυξε έντονη δράση, βοηθώντας τούς φτωχούς και απόρους, με πτωχοκομεία, ξενώνες, νοσοκομεία και άλλα κοινωφελή ιδρύματα. Μα ήρθαν χρόνια πολύ πιο δύσκολα. Οι Αυτοκράτορες Διοκλητιανός και Μαξιμιανός κήρυξαν άγριο διωγμό εναντίον των χριστιανών. Ο Άγιος, προικισμένος με υψηλό φρόνημα, εμψύχωνε τους διωκόμενους χριστιανούς, με αποτέλεσμα να υποστεί κι αυτός διωγμούς, βασανιστήρια, εξορίες. Επί Μεγάλου Κωνσταντίνου ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Άγιος επανήλθε στο θρόνο του κι ο λαός βγήκε να τον υποδεχτεί, με δάκρυα χαράς κι ευγνωμοσύνης.

 Το 325 μ. Χ. έλαβε μέρος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, και καταπολέμησε τις διδασκαλίες του Αρείου. Λέγεται ότι κατά τη Σύνοδο χτύπησε στο στόμα τον Άρειο και ο Μέγας Κωνσταντίνος τον έβαλε στη φυλακή, όπου δέχτηκε την επίσκεψη και τα δώρα της Παναγίας! Πάντως, πολλοί θεωρούν ανυπόστατη τη διήγηση, αταίριαστη με το χαρακτήρα του Αγίου. Όταν επέστρεψε, συνέχισε με αμείωτο ζήλο το ποιμαντικό του έργο, μέχρι τα βαθιά γεράματά του. Προικισμένος με το χάρισμα της θαυματουργίας, έσωσε πολλούς ανθρώπους, όσο ήταν εν ζωή, αλλά και μετά τον θάνατό του. Αναφέρονται πλείστα θαύματά του, όπως η απελευθέρωση των τριών στρατηλατών, θεραπείες ασθενών και αποκαταστάσεις φτωχών. Απεδήμησε προς τον Κύριο ειρηνικά, στις 6 Δεκεμβρίου του έτους 343μ.Χ. Άφθονα τα δάκρυα των ευεργετημένων ανθρώπων, έραναν την πόλη και τους δρόμους, στην πολύωρη κατευόδωσή του.

Ονομάστηκε «Μυροβλύτης», καθώς, σύμφωνα με την Παράδοση, τα λείψανά του άρχισαν να αναβλύζουν άγιο μύρο, όπως και άλλων αγίων. Κι είναι ευλογημένοι οι πιστοί που τα έχουν, σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Δείγματα της αγάπης των χριστιανών είναι οι πόλεις που τον έχουν προστάτη τους και οι πολυάριθμοι ναοί πουν φέρουν το όνομά του, σ’ όλο τον κόσμο. Ο Άγιος θεωρείται ο κατ’ εξοχήν προστάτης των Ναυτικών, του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος, γιατί στον βίο του αναφέρονται θαύματα που έχουν σχέση με τη θάλασσα. Η ημέρα της εορτής του είναι επίσημη αργία σε όλα τα ελληνικά πλοία, λιμένες, Υπηρεσίες λιμένων και ναυτιλιακές εταιρείες. Επίσημη επίσης αργία είναι για το Πολεμικό Ναυτικό, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα.

Έχει ειπωθεί-και δικαίως- ότι οι Άγιοι είναι «εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο». Υποδείγματα πίστης, αγάπης, ταπεινοφροσύνης, αυτοθυσίας. Φίλοι και μιμητές του Χριστού. Μα και δικοί μας φίλοι, «μεσίτες» προς τον Κύριο σε εύκολες και δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Σε μια εποχή, που κυριαρχούν ο ατομικισμός, η σήψη και η διαφθορά, ο υλιστικός τρόπος ζωής, η καταρράκωση θεσμών, παραδόσεων και αξιών, ο Άγιος αποτελεί «οδοδείκτη», φάρο πορείας στις θαλασσοταραχές της ταραγμένης ζωής μας.  Όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε: «Ο Άγιος Νικόλαος υπήρξε προσωποποίησις της χριστιανικής ευσπλαχνίας, η ενσάρκωσις της ελεημοσύνης και της στοργής προς τους στερουμένους και τους κινδυνεύοντας. Ο Άγιος Νικόλαος ανεδείχθη μέγας μεταξύ των μεγάλων. Μέγας εις τον ουρανόν και μέγας εις την γην, με την ισχυροτέραν και ευρυτέραν  δημοτικότητα ανά πάντα τον ορθόδοξον και δυτικόν χριστιανικόν κόσμον. Ανατολή  και Δύσις, ήδη από των μέσων από αιώνων, του ανεγνώρισαν θέσιν υπέροχον μεταξύ των προστατών Αγίων, ανά την γην δε και την θάλασσαν αντηχούν θερμαί και μετ’ εμπιστοσύνης προς την μεσιτείαν του επικλήσεις» (Μιχ. Γαλανού, «Ο Βίοι των Αγίων», Τόμ. 4, σελ. 36).

Ας τιμήσουμε και μείς, φίλοι μου, τη μνήμη του κοσμαγάπητου, πραγματικού Ορθόδοξου Ποιμενάρχου, Οικουμενικού Διδασκάλου και ιατρού των ψυχών και των σωμάτων. Αναζητώντας ή ζώντας ήδη το «χριστουγεννιάτικο κλίμα», νιώθουμε έντονη  την ανάγκη για ψυχική ανάταση, φως, χαρά, αγάπη, γαλήνη. Ο πάνδημος εορτασμός του μεγάλου Αγίου και πολιούχου μας αυτό το «δρόμο» δείχνει. Τον παρακαλούμε να πρεσβεύει προς τον αθλοθέτη Κύριο, ώστε να μη μάς εγκαταλείψει «στην τύχη μας». Στην ανομβρία, στην «πείνα» και στη «δίψα» των καιρών, καθώς απειλείται με «ερημοποίηση» η ζωή μας. Κάπως έτσι ένιωθε και ο υμνογράφος, παρακινώντας μας να ψάλομε:

«Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξέ σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια·διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά,τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια .Πάτερ ἱεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν». (Απολυτίκιον)

Χρόνια Πολλά σ’ όλους. Νίκος Σιγανός