ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Α΄ ΜΕΡΟΣ

«Των παθών του Κυρίου τας απαρχάς, η παρούσα ημέρα λαμπροφορεί. Δεύτε ουν φιλέορτοι, υπαντήσωμεν άσμασιν».

          Ήδη με την Ανάσταση του Λαζάρου και τη θριαμβευτική Είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, η Εκκλησία μάς προετοιμάζει για την είσοδό μας στη Μεγάλη Εβδομάδα, στον εορτασμό των Αγίων Παθών του Κυρίου. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί περιμένουν πώς και πώς τις γλυκές ανοιξιάτικες βραδιές, για να τους «ταξιδέψουν» στα φοβερά γεγονότα, που μέρα με τη μέρα ξετυλίγονται, θαρρείς, ολοζώντανα μπροστά τους. Ποθούν να ανεβούν  με τον Ιησού μέχρι το μαρτυρικό Γολγοθά, να βιώσουν τη Σταύρωση και την Ταφή, κι ύστερα, τη φωτοφόρο Ανάστασή Του.

Ελάτε, λοιπόν, φίλοι μου, να επιχειρήσουμε ένα μικρό υμνολογικό Οδοιπορικό σε τούτες τις κατανυκτικότατες Ιερές Ακολουθίες, που η ομορφιά τους δεν περιγράφεται. Βιώνεται με την παρουσία μας στους ναούς, όπου τα Μυστήρια του Θεού τελεσιουργούνται. Χρειάζεται όμως προσοχή στο εξής: κάθε βράδυ εορτάζονται τα γεγονότα της  επομένης  ημέρας.

Μεγάλη Δευτέρα

Το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων όλα στους ορθόδοξους ναούς αλλάζουν. Γίνονται πένθιμα, ταιριαστά στην υποδοχή της εικόνας του «ελκομένου προς το Πάθος» Χριστού. Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη, από τη μια μεριά, στη μνήμη του «Παγκάλου Ιωσήφ», που αντιστάθηκε στις αμαρτωλές προκλήσεις της Αιγυπτίας και προεικονίζει τον Κύριο, με την περιπέτεια της πωλήσεως και σκλαβιάς του. Κι από την άλλη, στην «άκαρπη» συκιά, που συμβολίζει τη Συναγωγή, αλλά και την αμετανοησία και την πνευματική «ακαρπία» των ανθρώπων.

 «Τῆς ξηρανθείσης συκῆς διὰ τὴν ἀκαρπίαν, τὸ ἐπιτίμιον φοβηθέντες ἀδελφοί, καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας, προσάξωμεν Χριστῷ, τῷ παρέχοντι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος».

 Έρχεται, λοιπόν, ο αγαπημένος μας Κύριος, που είναι το Φως του κόσμου, στα σκοτάδια της ζωής μας, κι είναι ευλογημένοι εκείνοι που δεν έχουν «αποκοιμηθεί». Γρηγορούν και προσεύχονται περιμένοντάς Τον. Αντιθέτως, είναι ανάξιοι όσοι θα βρεθούν «κοιμισμένοι», σαν τους μαθητές στον Κήπο της Γεθσημανή. Καθένας από μάς, ας φροντίσει να είναι άγρυπνος, σε νηφαλιότητα, ώστε να μην παραδοθεί στον πνευματικό θάνατο, μένοντας έξω από τη Βασιλεία του Θεού. Αυτά μας λέει ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς ύμνους τούτων των ημερών:

«Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ημάς». .

Μεγάλη Τρίτη

Το Συναξάρι της ημέρας αναφέρεται: Πρώτο: στην Παραβολή των Δέκα Παρθένων, που ξεκίνησαν να υποδεχτούν το Νυμφίο μέσα στη νύχτα. Και οι μεν πέντε «φρόνιμες» φρόντισαν να έχουν μαζί τους λάδι για τα λυχνάρια τους, κι έτσι εισήλθαν στο Νυμφώνα, ενώ οι ανόητες άλλες πέντε, απροετοίμαστες, έμειναν έξω! Η συμπεριφορά τους πρέπει να μας παραδειγματίσει. Μας το «λέει» άλλωστε και το γνωστότατο τροπάριο του στολισμένου Νυμφώνα του Χριστού, όπου δεν εισέρχεται κανείς με «λερωμένη», αλλά με καθαρή καρδιά. Γι’ αυτό παρακαλούμε τον Κύριο να μας λευκάνει τη «στολή της ψυχής», ώστε να αξιωθούμε της επουράνιας Βασιλείας Του:

«Τὸν νυμφῶνά σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον, καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἵνα εἰσέλθω ἐν αὐτῷ, λάμπρυνόν μου  τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς, Φωτοδότα, καὶ σῶσόν με».

Και δεύτερο, έχομε την Παραβολή των ταλάντων, που ο άρχοντας εμπιστεύθηκε στους υπηρέτες του, και καθένας  ανταμείφθηκε ανάλογα με τη συμπεριφορά του. Πρόκειται για τα πνευματικά χαρίσματα  με τα οποία μας έχει προικίσει ο Θεός, με την ανάλογη ευθύνη μας απέναντί Του. Η υμνολογία μάς παρακινεί  να τα καλλιεργούμε με προθυμία κι όχι με ιδιοτέλεια, για επίδειξη και κενοδοξία, αλλά με ταπείνωση, ως πιστοί διαχειριστές της Θείας Χάρης, στην υπηρεσία του Χριστού και για όφελος των ανθρώπων:

«Δεῦτε πιστοί, ἐπεργασώμεθα προθύμως τῷ Δεσπότῃ· νέμει γὰρ τοῖς δούλοις τὸν πλοῦτον, καὶ ἀναλόγως ἕκαστος, πολυπλασιάσωμεν, τὸ τῆς χάριτος τάλαντον. Ὁ μέν σοφίαν κομιείτω, δι’ ἔργων ἀγαθῶν. Ὁ δὲ λειτουργίαν λαμπρότητος ἐπιτελείτω, κοινωνείτω δὲ τοῦ λόγου, πιστός τῷ ἀμυήτῳ, καὶ σκορπιζέτω τὸν πλοῦτον, πένησιν ἄλλος· οὕτω γὰρ τὸ δάνειον πολυπλασιάσομεν, καὶ ὡς οἰκονόμοι πιστοὶ τῆς χάριτος, δεσποτικῆς χαρᾶς ἀξιωθῶμεν, αὐτῆς ἡμᾶς καταξίωσον, Χριστε ὁ Θεός, ὡς φιλάνθρωπος».

Καλή Ανάσταση. Νίκος Σιγανός, θεολόγος