ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ «ΑΧΟΡΤΑΓΙΑ» ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ

14,Jan
lazarus_richman

Α΄

«Του πλούτου αχορταγιά, τση δόξας  πείνα,

του χρυσαφιού ακριβειά καταραμένη,

 πόσα για σας κορμιά νεκρά πομείνα,

πόσ’ άδικοι πολέμοι σηκωμένοι»!

(Γ. Χορτάτση, «Ερωφίλη»)

          Στους στίχους αυτούς, ο ποιητής κλείνει μια πραγματικότητα, που όλοι βιώνουμε, με διάφορους τρόπους. Στην τραγικότητα της ανθρωπότητας, με τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες και μάλιστα στις λεγόμενες «χριστιανικές» κοινωνίες, που τον τελευταίο καιρό συνταράσσονται από φαινόμενα απερίγραπτης  βαρβαρότητας, αναρωτιέται κανείς, αν δικαιώνονται κάποιοι να νομίζουν ότι είναι ιδιαίτερα «ευνοημένοι» από το Θεό, που, όπως λένε, «δίνει» τα αγαθά και τα πλούτη! Άραγε, δικαιολογεί ο Χριστιανισμός τον πλούτο; Πώς αντιμετώπισαν το ζήτημα αυτό οι Πατέρες; Πρώτα- πρώτα, στην Παλαιά Διαθήκη συναντούμε διάφορες σχετικές αντιλήψεις. Σ’ ένα βαθμό, ο πλούτος θεωρείται σπουδαίο «αγαθό». Πάντως, όχι το πρώτο, καθώς προκαλεί ανώφελες φροντίδες και τρομερά πάθη. Ωθεί στην αδικία, αφού αποκλείει τους περισσότερους ανθρώπους από τα επίγεια αγαθά, που παρέχει στους λίγους προνομιούχους, ενώ απομονώνει τους κατόχους του από το Θεό. Γι’ αυτό και οι Προφήτες όρθωσαν το ανάστημά τους απέναντι σ’ όλες τις παθογόνες καταστάσεις. Αγωνίστηκαν με πάθος και συνέπεια για μια καλύτερη κοινωνία, με αγάπη, τιμιότητα, ειρήνη και δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα να διωχθούν και να φονευτούν οι περισσότεροι με εντολές των διεφθαρμένων αρχόντων. Στην Καινή Διαθήκη γίνεται φανερός ο τόνος μιας έντονης καταδίκης του πλούτου. Κι είναι πολύ φυσικό. Αν ο Νόμος  παρότρυνε να αγαπούμε τον πλησίον σαν τον εαυτό μας, αν ο Πρόδρομος  συμβούλευε τα πλήθη να μοιράζονται ακόμα και τα ενδύματά τους με τους συνανθρώπους τους, πώς ο Κύριος, που «πτώχευσε» για να «πλουτίσουμε» εμείς, ταπεινώθηκε, για να μας ανυψώσει στον κόσμο της Θείας Χάρης, θα περιόριζε το κήρυγμά Του στα ψίχουλα της «ελεημοσύνης» των ισχυρών, των πάσης φύσεως Φαρισαίων; Στις παραβολές του πλουσίου και του Λαζάρου, του άφρονος πλουσίου κ. ά., με οξύτητα επισημαίνει τους κινδύνους του πλούτου και της δουλείας στα υλικά αγαθά, που απομακρύνουν τους ανθρώπους από τη Βασιλεία του Θεού. Γενικότερα, στα ευαγγέλια, καθώς και στις Επιστολές των Αποστόλων, καυτηριάζονται: η φιλαργυρία, ως αιτία όλων των κακών, η τρυφή, η σπατάλη και η πλεονεξία, που ισοδυναμεί με την ειδωλολατρία. Από τα πιο χαρακτηριστικά κείμενα είναι εκείνο της Επιστολής του Ιακώβου, στο οποίο καλεί τους πλούσιους να κλάψουν για τις συμφορές που τους περιμένουν, αφού τα πλούτη τους θα τους οδηγήσουν στην καταδίκη τους στην ημέρα της Κρίσεως, καθώς οι φωνές των αδικημένων εργατών φτάνουν στην ακοή του παντοδύναμου Θεού ( Ε΄, 1-4)! Ο Χριστός έβαλε τις βάσεις μιας παγκόσμιας, αδελφικής κοινωνίας. Το όραμα των προφητών  γίνεται πραγματικότητα στην Εκκλησία, στην οποία εγκαινιάζεται η νέα ζωή με την Πεντηκοστή και διευρύνεται με το κήρυγμα και τη δράση των Αποστόλων. Στις συνάξεις της πρωτοχριστιανικής κοινότητας πραγματώνονται: η πληρότητα, η κοινοκτημοσύνη των αγαθών, η αδελφοσύνη. Δυστυχώς, αυτή η παράδοση δε συνεχίστηκε, στο βαθμό που θα περίμενε κανείς, στις κοσμικές ενορίες. Ενέπνευσε, όμως, το κήρυγμα, τη ζωή και το έργο Μεγάλων Πατέρων, όπως ο Γρηγόριος, ο Μέγας Βασίλειος, ο Χρυσόστομος κ. ά., συνεχίστηκε δε  στα Κοινόβια Μοναστήρια, ώστε να διαλαλεί το ρεαλισμό της διδασκαλίας του Χριστού, σ’ όλες τις εποχές και σε πολύ διαφορετικές και αντίξοες συνθήκες.
«Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον, ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού», ακούμε συχνά να ψάλλουν στους ναούς. Καλούμαστε, λοιπόν, να ζήσουμε σύμφωνα με το θέλημα του Χριστού, που είπε να ζητάμε πρώτα τη Βασιλεία του Θεού κι όλα τα άλλα θα έλθουν. Είναι αυτονόητο ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στα αγαθά που δίνει απλόχερα ο Θεός: τη γη, τον αέρα, το φως, τη θερμότητα, το νερό. Οι Πατέρες τονίζουν έντονα αυτή τη βασική αλήθεια. Δυστυχώς, λόγω της απιστίας, της απληστίας και της απανθρωπιάς των ισχυρών της γης, δεν τα απολαμβάνουν όλοι. Το αδηφάγο Κεφάλαιο, τώρα και αρκετά χρόνια, έχει απλώσει τα δίχτυα του και στη χώρα μας, αφαιρώντας σιγά-σιγά αγαθά και δικαιώματα, που κατακτήθηκαν με ιδρώτα και αίμα γενεών, και καταστρέφοντας τις ελπίδες και το μέλλον των παιδιών μας. Πλούτος, φτώχια, ανεργία, κοινωνικές ανισότητες: μια «αλυσίδα» καυτών προβλημάτων, που για την αντιμετώπισή τους χρειαζόμαστε το φως του Ευαγγελίου και των Πατέρων.  

Β΄

«Ποιο το όφελος, αν δημιουργείς πολλούς φτωχούς με την εκμετάλλευση και κατόπιν ανακουφίζεις έναν με την ελεημοσύνη; Αν δεν υπήρχε το πλήθος των εκμεταλλευτών, δε θα υπήρχε ούτε το πλήθος των εξαθλιωμένων» (Άγιος Γρηγόριος Νύσσης). Οι μεγάλοι Πατέρες ελέγχουν  τους πλουσίους για τις αδικίες τους, την παράνομη απόκτηση και την κακή χρήση του πλούτου. Ακόμα και την ελεημοσύνη, τη θεωρούν «παυσίπονο», μπροστά στη σκληρή εκμετάλλευση και την εξαθλίωση που υφίστανται οι φτωχοί και αδύνατοι, από τη συσσώρευση του πλούτου στα χέρια των ολίγων. Μάλιστα, φτάνουν στο σημείο να αμφισβητούν την ηθικότητα της χρήσης των κληρονομημένων υλικών αγαθών, αλλά, ακόμα κι εκείνων που αποκτούμε με την εργασία μας κι άλλα έντιμα μέσα. Γυμνοί, λένε, ήρθαμε στη γη και γυμνοί πρέπει να αναχωρήσομε! Οι πλούσιοι  δεν είναι ιδιοκτήτες, αλλά διαχειριστές των αγαθών και πρέπει να  τα χρησιμοποιούν για την κοινωνική λειτουργία του πλούτου. Για να καταλάβομε αυτό το ξεχασμένο πνεύμα, θα πούμε μόνο τούτο: στις «Διαταγές των Αποστόλων» απαγορεύτηκε σε επισκόπους να δέχονται τις «μυσαρές» δωρεές των πλουσίων εκμεταλλευτών, ενώ, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, η κλεψιά, η αρπαγή και η πλεονεξία δεν συγχωρούνται, παρά μόνο με την έμπρακτη μετάνοια, δηλαδή, την επιστροφή των χρημάτων στους αδικημένους! Πολλοί χριστιανοί νομίζουν ότι, με κάποιες ελεημοσύνες, εξαντλούν τα «καθήκοντά» τους προς τον πλησίον. Αλλά και πολλοί διανοούμενοι του Δυτικού Διαφωτισμού και οπαδοί άθεων ιδεολογιών θέλουν την Εκκλησία στο περιθώριο, «άφωνη», ουραγό στις δικές τους δράσεις. Μήπως, αλήθεια, πρόκειται για ωραία τεχνάσματα, ώστε να διαιωνίζονται οι κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις, που είναι εντελώς αντίθετες με τη διδασκαλία του Χριστού; Να αποπροσανατολίζονται οι άνθρωποι από την άσκηση της αγάπης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, στο όνομα μιας «αμοιβής» στην «άλλη ζωή»; Αν έχουν δίκιο οι πλουτοκράτες, γιατί τους κατέκριναν τόσο ο Κύριος και οι Απόστολοι; Γιατί τους ήλεγχαν τόσο αυστηρά Πατέρες σαν τον ιερό Χρυσόστομο, που, μάλιστα, οραματιζόταν ένα καθεστώς κοινοκτημοσύνης, αλλά, δεν αξιώθηκε, γιατί καταδικάστηκε  στην εξορία, όπου και πέθανε, στις κακουχίες του χειμώνα; Λοιπόν, το γνήσιο μήνυμα του Χριστού δε συμβιβάζεται με δυτικές αντιλήψεις, όπως του «απόλυτου προορισμού» και της «ευλογημένης» από το Θεό συσσώρευσης πλούτου, που, τη συμβολή τους στην ανάπτυξη του Καπιταλισμού έχει αναλύσει ο μεγάλος κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ. Του πανίσχυρου συστήματος, του χαρακτηρισμένου ως «φονταμενταλισμού της αγοράς», που υποβιβάζει το ανθρώπινο πρόσωπο, προκαλεί πολέμους, καταδικάζει λαούς στην εξαθλίωση, καταληστεύει τις παραγωγικές πηγές  και απειλεί με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος τη ζωή στον πλανήτη! Ο Κύριος  δόθηκε στη επίγεια ζωή Του και με τη θυσία Του, αλλά και δια μέσου της Εκκλησίας προσφέρεται διαρκώς ως Αιώνια τροφή, για να μεταμορφώσει  την Κτίση. Η Εκκλησία σώζει ολόκληρο τον άνθρωπο. Αγιάζει όλες τις πτυχές της ζωής του. Σκοπός της δεν είναι να ακολουθεί ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα και να ευλογεί τους ισχυρούς της γης, γιατί, τότε «εκκοσμικεύεται», αντί να «εκκλησιοποιεί», συσχηματίζεται, αντί να μεταμορφώνει, όπως το προζύμι, τη ζωή και  να «θεώνει» τον κόσμο. Σε δύσκολες περιόδους, όπως στην Τουρκοκρατία, το κοινοτικό πνεύμα της Ορθοδοξίας έγινε ορόσημο, φωτίζοντας τους προγόνους μας να δημιουργήσουν αξιοθαύμαστους θεσμούς, όπως οι Συνεταιρισμοί, οι Κοινότητες, οι Αδελφότητες κ. ά. Και σήμερα ο λαός μας δείχνει το βαθύ ανθρωπισμό του. Όμως, όταν οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, ενώ οι μεσαίες και χαμηλές τάξεις εξαθλιώνονται ή  διαλύονται και η ανεργία μαστίζει ανελέητα τους νέους, τότε η κοινωνία οδεύει προς μεγαλύτερη καταστροφή! Ο Ιανουάριος είναι ο «μήνας» των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας. Μας συγκλονίζει η ζωή και η πολύπλευρη προσφορά τους. Η γνώση της διδασκαλία τους θα μπορούσε να  συμβάλει στη λύση  μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων. Μακάρι οι ποιμένες μας, μιμούμενοι εκείνους, να αρθρώσουν λόγο θαρραλέο, ελεγκτικό,  προς τους εκμεταλλευτές του ιδρώτα των εργαζομένων, του εθνικού και κοινωνικού μας πλούτου. Να εμπνεύσουν στους πιστούς την αγωνιστικότητα εναντίον του κακού, που, βέβαια, έχει βαθιές οντολογικές ρίζες. Σπέρνεται και κυοφορείται μέσα μας, αλλά εκπέμπεται στις πράξεις και στις σχέσεις μας, στις κοινωνικές δομές, στους θεσμούς και στις «κοσμικές» εξουσίες. Θα ευχόμασταν, και οι πολιτικοί μας να σέβονται πραγματικά την Εκκλησία και τις παραδόσεις, τις οποίες ο λαός μας βίωσε και διαφύλαξε επί τόσους αιώνες, ως τους πιο πολύτιμους θησαυρούς του. Ας αναζητήσουν τη γνήσια τροφή και το κρυστάλλινο νερό στην Εδέμ της Ορθοδοξίας. Σίγουρα θα βγουν κερδισμένοι! Οι Άγιοι Πατέρες, ας είναι φάροι και οδοδείκτες όλων μας προς το Χριστό, ώστε να δίνουμε τη μαρτυρία Του στη ζωή μας.

Νίκος Σιγανός, θεολόγος

Εσπερινός Εγκαινίων του Ιερού Ναου Αγίας Άννης

Ενορία Ευαγγελίστριας – Λήψη από ελικόπτερο

Κοπή Βασιλόπιτας με τον Κώστα Μακεδόνα 21/1/2018

Παρασκευή πρόσφορου

     

Επισκέπτες της Ιστοσελίδας

3649381

RSS Ορθόδοξος Συναξαριστής

  • Το εορτολόγιο της ημέρας
    ..:: Ορθόδοξος Συναξαριστής ::..Σήμερα 28/03/2024 εορτάζουν:Όσιος Ιλαρίων ο ΝέοςΆγιος Ηρωδίων ο ΑπόστολοςΟσία Γαβριηλία (Παπαγιάννη), η Κωνσταντινουπολίτις, η εν Λέρω τελειωθείσαΌσιος Στέφανος ο ΘαυματουργόςΆγιος Ευστράτιος ο Νηστευτής ο ΟσιομάρτυραςΌσιος Ησύχιος ο ΙεροσολυμίτηςΆγιος Boyan ο επονομαζόμενος Enravota πρίγκιπας των ΒουλγάρωνΌσιος Ιλαρίων εκ ΡωσίαςΌσιος Διονύσιος ο ΕλεήμωνΌσιος Ιωάννης εκ Γεωργίας1. Περιττώς αναφέρεται από ορισμένους συναξαριστές η μνήμη του […]
Go To Top